آموزش صدای چ توسط گفتار درمانی به راحتی انجام می گیرد. صدای چ صدایی است که کودک باید تا 3 الی 4 سالگی بتواند آنرا کامل و درست بگوید و در دوران رشد کودک به آن تسلط داشته باشد.
فروردین ماه در انجمن و تالار گفتگوی مرکز آموزش و پرورش و توانبخشی اختلالات یادگیری یاشا در تبریز و آذربایجان نظری درباره گفتار درمانی مامان از آتیلا کوچولو داشتم، مادری که می خواست بداند چگونه صدای چ را آموزش دهد.
تصمیم گرفتم پاسخ خود را به او با همه شما به اشتراک بگذارم و در نهایت چند کاربرگ قرار دهم که آموزش این صدا را کمی آسان تر می کند. امیدوارم کمک کند.
آموزش صدای چ به تنهایی:
هنگام آموزش صدای چ، من با گفتن این که صدای قطار (چو-چو) یا صدای عطسه (آه-چو!) شروع می شود. با کمال تعجب، گاهی اوقات بچه ها با ارجاع ساده به این استعاره ها می توانند صدای چ را در بیاورند.
اگر این کار نمی کند و کودک شما می تواند صدای /ت/ و صدای /ش/ را بگوید. می توانید با ایجاد صدای /ت/ و دنبال کردن آن با صدای ش، صدای چ را شکل دهید. با انجام این کار به سرعت صدای چ را تولید می شود.
روش جایگذاری درست زبان
به کودک خود آموزش دهید زبان را در کجا قرار دهد. او را تشویق کنید تا نوک زبان خود را روی سقف دهان در برآمدگی ناهموار درست قبل از پایین رفتن به سمت پشت دهان قرار دهد. اگر پیدا کردن این نقطه برای او مشکل است، می توانید آن را با مسواک تحریک کنید یا کمی کره بادام زمینی روی آن نقطه بزنید. سپس از او بخواهید که زبانش را به کره بادام زمینی لمس کند.
بعد از اینکه به او یاد دادید که زبانش را کجا بگذارد، باید به او یاد دهید که هوا را آزاد کند. از او بخواهید که زبانش را در آن موقعیت محکم نگه دارد و سپس به سرعت هوا را آزاد کند.
آموزش صدا در هجا
اکنون که میدانید فرزندتان میتواند صدای چ را به تنهایی بگوید، آماده هستید که آن را در هجاها به فرزندتان آموزش دهید. دلیل تمرین صداها در هجاها قبل از کلمات این است که پس از یادگیری صدا به تنهایی، این مرحله یادگیری گام کوچکتری برای کودک است که باید انجام دهد.
به عنوان مثال، رفتن از صدای تنها به هجای “چو چو چو ” آسان تر از گفتن این صدای در “چوپان” است. دلیل دیگری که من دوست دارم روی هجاها کار کنم این است که راهی را به من می دهد تا تعیین کنم که کدام موقعیت کلمات (اولیه، میانی یا پایانی) را در این صدا را باید شروع کنم. و این تقسیم بندی به من امکان می دهد بدانم کودک در کجای آموزش ثدای چ قرار دارد.
برای تمرین صدا در هجاها کافی است هر مصوت را بعد از صدای چ برای موقعیت اولیه، قبل از صدای چ برای موقعیت نهایی و قبل و بعد از صدای چ برای موقعیت میانی اضافه کنید. مطمئن شوید که فرم بلند و کوتاه را تمرین کنید.
هر مصوت به عنوان مثال، هجاهای اولیه چ عبارتند از: چا چو چی و… هجاهای پایانی عبارتند از ایچ اوچ آچ و…. هجاهای میانی چ عبارتند از: آچو ایچو اوچو و….
وقتی متوجه میشوید که فرزندتان در کدام موقعیت راحت می تواند این صدا را تولید کند، از او میخواهید صدای چ را در همان موقعیت کلمات تمرین کنید. به عنوان مثال، اگر فرزند شما در موقعیت اولیه (ابتدای) هجاها موفق تر باشد، من کار در موقعیت اولیه کلمات را شروع می کنم.
اگر فرزند شما با صدای چ در جایگاه پایانی هجاها موفقیت بیشتری داشته باشد، من کار روی آموزشـ صدای چ صدای چ را در جایگاه نهایی کلمات شروع می کنم. از جایی شروع کنید که کودک بیشترین موفقیت را دارد و از آنجا یاد دادن را شروع کنید، این باید به پیشرفت سریعتر فرزندتان کمک کند و علاقه او به کارکردن را افزایش میدهد.
آموزش صدای چ در کلمات
هنگامی که کودک شما می تواند صدای چ را به صورت هجا بگوید و شما تصمیم گرفتید که کدام موقعیت (اولیه، میانی یا نهایی) را می خواهید هدف بگیرید، آماده تمرین در کلمات هستید. از کارت های کلمه ای که در صفحه کاربرگ ایجاد کرده ام برای تمرین صدای چ استفاده کنید. هنگامی که فرزند شما می تواند حداقل ۱۶ کلمه از ۲۰ کلمه را به درستی بیان کند، آماده تمرین در جملات هستید.
آموزش در جملات
هنگامی که کودک شما می تواند صدای چ را به درستی در کلمات بیان کند، آنها را در جملات تمرین کنید. روش مورد علاقه من برای تمرین صداها در جملات استفاده از “جمله چرخشی” است. در یک جمله چرخشی فقط کارت کلمه تغییر می کند.
به عنوان مثال، جمله آخر این خواهد بود: “من __ را می بینم (چتر). وقتی یک کارت تمرین به آن اضافه میکنید، روی آن نوشته شده است: «من ______ را میبینم» (ساعت مچی ) سپس تمام کارت های تمرین خود را در جمله بچرخانید.
این یک راه عالی برای تمرین جملات برای کودکان خردسالی است که هنوز نمی توانند بخوانند. آنها می توانند جمله را به خاطر بسپارند یا از نشانه های بصری برای کمک به خواندن آن با صدای بلند استفاده کنند. همچنین وقتی از جمله ای با دو یا سه کلمه هدف در آن استفاده می کنید، می توانید تولید صدای هدف خود را به حداکثر برسانید. میتوانید جملات من را برای موقعیتهای مختلف صدای چ در صفحه کاربرگها پیدا کنید.
صدای چ در داستانها
هنگامی که کودک شما می تواند صدا را با 80 درصد دقت در جملات بگوید، برای آموزش صدا در داستان آماده هستید. برای بچه های کوچکترم دوست دارم داستانی برای آنها آماده کنم تا با استفاده از کارت های صوتی آموزش داده شده تمرین کنند. میتوانید از داستانهایی که من در صفحه کاربرگها ایجاد کرده ام استفاده کنید.
سعی میکنم تا جایی که میتوانم سرنخهای تصویری را اضافه کنم تا کودکان خردسال بتوانند بدون خواندن داستان، داستان را بازگو کنند. من معمولاً از بچه های بزرگتری که با آنها کار میکنم میخواهم داستانهای خودشان را با استفاده از کارتهای کلمه بنویسند.
آنها معمولاً داستان های بسیار خلاقانه ای ارائه می کنند که برای هر دوی ما بسیار سرگرم کننده است. بعد از اینکه کودک در خواندن داستان با صدای بلند با دقت ۸۰ درصد تسلط پیدا کرد، از آنها میخواهم که داستان را بدون خواندن برایم بازگو کنند. این فقط یک قدم کوچک دیگر به سمت تولید دقیق صدای هدف در مکالمه است. هنگامی که آنها می توانند این کار را انجام دهند، آنها را به گفتگو منتقل می کنم.
صدای چ در مکالمه
پس از تسلط بر صدای چ به تنهایی، هجاها، کلمات، جملات و داستان ها، در نهایت آماده تمرین صدای چ در مکالمه هستید. در این مرحله از فرآیند، درست است که تولید نادرست صدای چ در مکالمه را تصحیح کنیم. اگر ما کار خودمان را به درستی انجام داده ایم، نباید خطاهای زیادی برای تصحیح داشته باشید. با این ابزارها و کمی صبر، مطمئن هستم که شما در آموزش صدای چ موفق خواهید بود.
بازیهایی برای آموزش صدای چ
تمرینات بیشتری را برای آموزش ودرمان صدای چ می خواهید؟ با ما همراه باشید
آ، آ، آ، چوو!
کودکانیکه در سطح کلمه برای یادگیری صدای چ قرار دارند این یک تمرین بسیار عالی است. یک (یا چند تا!) دستمال کاغذی را ریز ریز کرده و روی میز جلوی کودک قرار دهید. کودک باید قبلا جای درست زبان در تولید صدای چ توسط گفتار درمانی را یاد گرفته باشد. کودک از طریق این بازی انفجار هوا را تمرین می کند. کودک را تشویق کنید که با گفتن صدای چ کاغذها را به هوا بفرستد. این یکی از راههای عالی برای یاد دادن صدای چ است.
آموزش صدای چ با آهنگ چو چو چو و حرکت قطار
لوازم: ریل و قطار چوبی قطار (یا نسخه کاغذی)، فلش کارتهای صدای چ
یک ریل را با مداد یا ماژیک بکشید یا کاربرگ مربوطه را دانلود کنید. قطار چوبی یا تصویر قطار را آماده کنید و کارتهای مربوط به صدای چ را آماده کنید. کارتها را یکی یکی به کودک بدهید و از او بخواهید کلمه را 10 با بگوید. به ازا هر 10 تولید درست یک ریل قطار بدهید. حرکات منحنی و مسیر قطار را با هر بار درست گفتن شکل بدهید.
وقتی مسیر کامل شد و جلسه گفتار درمانی تقریباً تمام شد به کودک یک «قطار چو چو» بدهید و اجازه دهید قطار را با گفتن «چو چو!» حرکت دهد. همانطور که قطار را روی ریل می‌چرخانند و صدای چو چو را می گوید.
چیزبرگر
تصاویر نان ساندویچ و فلش کارتهای مربوط به ساندویچ
همانطور که فلش کارتهای /چ/ را مرور می کنید، خواهید دید که بسیاری از کلمات مربوط به غذا هستند. این باعث می شود فعالیت های درمانی سرگرم کننده ای انجام شود. عکس چیزبرگر را چاپ کنید و به سادگی نانهای ساندویچ را ببرید و روی میز بگذارید.تمام کارتهای غذا از مجموعه فلش کارت های /چ/ را به کودک بدهید و به او بگویید که قرار است یک چیزبرگر با مواد بسیار جالب داخل آن بسازید. به آنها اجازه دهید هنگام گفتن کلمات و استفاده از آنها در جملات، فلش کارتهای چیز برگر را بین “نانها” قرار دهند.