اولین کلمات که بعد از مهارتهای پیش کلامی مشاهده می شود از اهمیت خاصی برخوردار است.
نکات عمده
اولین کلمات از طریق تقلید تکرار آموخته میشوند.
کودکان قبل از درک کامل یک کلمه لازم است که آن را بارها و در بسیاری از موقعیتهای متفاوت بشنوند.
کودکان در واقع بیشتر از آنچه که بیان میکند قادر به درک میباشند.
فهرست اولین کلمات شامل تعداد اندکی از رایجترین کلماتی است که در ابتدا آموخته می شوند. اکثر آنها کلماتی هستند که در سالهای اولیه به منظور ایجاد ارتباط مفید و مهم تلقی می شوند.
کلمات دیگری نیز وجود دارد که برای هر کودک به طور خاص جالب و مفید به نظر می رسد. بیان این کلمات توسط کودک نیز باید مورد تشویق قرار داد.
بیشتر کلمات بواسطه استفاده خود بخودی در وقایع روزمره بهتر آموخته میشوند بازیهای زیادی را نیز می توان به منظور افزایش درک کودک از کلمات اجرا نمود.
نکاتی جهت تشویق اولین کلمات
ابتدا یک یا دو کلمه انتخاب نمائید و به مدت یک ماه و یا به هر میزان که برای کودکتان لازم است بر روی آنها متمرکز شوید. کلماتی را انتخاب کنید که برای کودکتان مفید باشد. این کلمات می توانند کلماتی باشند که کودک در گذشته سعی در بیان آنها داشته است. کلمات را باید مکرراً و به شیوههای مختلف بکارگرفت و در صورت امکان، در قالب جملاتی ساده و کوتاه مورد استفاده قرار داد. پس کلمات مذکور را در هر جا که امکان داشت در موقعیتهای روزمره بکار بگیرید. به کودک زمان کافی جهت صحبت کردن بدهید و کلمهای را که سعی در تولید آن دارد تقلید و گسترش دهید و تمامی تلاشهای او را تحسین کنید.
دوستان را اعضای خانواده را از کلماتی که سعی دارید به کودک خود بیاموزید، مطلع نماید تا آنها نیز به شما در این امر کمک نمایند. البته مراقب باشید که لذت کودک از بازی را با پا فشاری بیمورد بر روی یک کلمه ضایع نکنید.
فهرست اولین کلمات
اسامی اعضای خانواده | اشیاء رایج | کلمات اجتماعی | کلمات |
مامان | ماشین | سلام | رفتن |
بابا | توپ | بابای | افتادن |
نام خود کودک | کتاب | لطفاً | بالا |
مرد | سگ | تشکر | است |
پسر | پرنده | بیشتر | راه رفتن |
نی نی | ماهی | نه | هل دادن |
کفش | دوباره | کشیدن | |
کیف | شستن | ||
سیب | نوشیدن | ||
فنجان | چرخیدن |
کلمات توصیفی | ضمایر | کلمات نمادین | |||
بزرگکوچکداغسردخیس | مال منتومال توما | جیک جیککواک کواکموموبنگ بنگ | |||
کلمات اجتماعی
□ سلام / بای بای
تلفن اسباب بازی: با گوشی صحبت کنید و بگوئید: ” سلام یا بای بای “.
عروسک دستی: عروسک را حرکت دهید و کلمات سلام و بای بای را تکرار کنید.
بازیهای قایمکی: پنهان شدن و آشکار شدن.
بازی آینه: به آینه نگاه کنید و کلمات سلام و بای بای را بیان کنید.
بازی خرید: هنگام آمدن مشتری سلام کنید و هنگام رفتن وی، بای بای کنید.
□ بیشتر
خمیر بازی، غذا و نوشیدنی: هر بار مقداری از موارد مذکور را به کودک بدهید بدین ترتیب کودک احتمالاً مقدار بیشتری را در خواست نماید.
حبابها: ابتدا حباب ایجاد کنید و کودک را تشویق کنید، قبل از درست کردن مجدد حبابها، کلمه بیشتر را بیان نماید.
برجهای ساختمانی: هر بار یک لگو(آجرک) به کودک بدهید قبل از ارائه لگوی بعدی منتظر شوید تا کودک کلمه بیشتر را بیان کند
بادکنک یا توپ بادی: هر بار اندکی از توپ یا بادکنک را باد کنید. پس از گفتن کلمه بیشتر به از سوی کودک به باد کردن توپ ادامه دهید.
جعبه پول: هر بار یک سکه به کودک بدهید تا داخل جعبه بیاندازد.
□ نه
– انداختن توپهای رنگی در داخل سوراخها: وانمود کنید که این کار را غلط انجام میدهید یعنی توپهای رنگی را در سوراخها به اشتباه بیاندازید.
– قراردادن پازل یا جعبههای هوش: فعالیت فوق را مجدداً در این تمرین انجام دهید. یعنی پازل ها را در جای نادرست قرار دهید. سپس بگوئید آیا این در جای صحیح قرار گرفته است؟ نه فکر نمیکنم درست باشد این یکی چطور؟ نه
– بازی پنهان کردن: یک شی کوچک را در دست خود پنهان نمائید. کودک باید حدس بزند که شی مذکور در کدام دست شما قرار دارد. در صورتی که اشتباه بود بگوئید نه
– میوه ها: میوه هایی را که مطمئن هستید بخوبی آنها را می شناسد بردارید و آنها را به اشتباه نامگذاری کنید. مثلاً یک جوراب را برداشته و بگوئید : سیب، نه نه، جوراب.
□ دوباره
هنگامی که کودک از فعالیت شما به شوق آمد، درخواست تکرار مجدد آن را نموده و او را تشویق کنید که قبل از انجام مجدد، کلمه دوباره را بیان نماید. فعالیتهای زیر را میتوانید جهت جلب توجه کودک انجام دهید.
خالی کردن صدای بادکنک
غلعلک دادن
ساختن و ریختن برجها
کلمات عملکردی
افعال
□ رفت!
هر بار که اسباب بازی را از مقابل چشم کودک پنهان می کنید، کلمه رفت را با تاکید بیان کنید.
در این بازی اسباب بازیها را می توانید در داخل جعبهای که بالای آن سوراخ دارد بیاندازید. اشیاء را زیر یک پارچه یا ظرف پنهان کنید. عروسکهای انگشتی را در پشت خود مخفی نمائید و در نهایت یک توپ را روی میز قل داده و داخل یک قوطی بیندازید.
□ بالا
کودک را تشویق نمائید تا کلمه بالا را در موقعیتهای روزمره استفاده نماید. مثلاً:
هنگام بالا رفتن از پلهها یا حین بلند کردن کودک
بالا بردن یک آدمک از سرسره یا نردبان اسباب بازی. هر بار که کودک کلمه بالا را بیان نمود آدمک را یک پله از نردبان بالا ببرید.
هواپیما یا موشک اسباب بازی : کودک را تشویق کنید تا قبل از اوج گرفتن موشک کلمه بالا را بیان نماید.
بازیهای تقلیدی: بلند شدن/ نشستن، دستها بالا/ دستها پایین
شعر: نی نی توپولی، بالا بالا
□ ایست
به لحظه توقف حرکت یا صدای وسایل زیر توجه کنید:
ضبط صوت اسباب بازی
اسباب بازی موزیکال کوکی
ماشین کوکی
یک علامت ایست درست کنید و حین بازی در جاهایی مثل خطوط عابر پیاده چراغهای راهنما و تقاطع شروع به ایست دادن کنید.
□ بچرخ
در حین چرخیدن فرفره، چرخ و فلک و جعبه موسیقی بگوئید: ” بچرخ بچرخ “
دایرههایی را در دور تا دور کاغذ بکشید.
بازی بیمارستان: باندها را بردارید و در اطراف بازو، پا و سر بپیچید.
□ برو
قبل از انجام بازیهایی چون:
قل دادن توپ
رها کردن اسباب بازی
هل دادن آدمک پایین سرسرو
فروریختن یک برج
کلمه برو را بیان نمایید
کلمات توصیفی
□ داغ / سرد:
در فعالیتهای روزمره مثل استفاده از یخ خوردن چای و بستنی می توانید کلمات داغ و سرد را مورد استفاده قرار دهید.
□ خیس
در بسیاری از موقیعتهای روزمره مانند:
آب بازی کردن
شستن لباسهای عروسک
آویزان کردن لباسها
ریختن یک نوشیدنی
پاشیدن آب
و ……..
می توان کلمه خیس را بکار گرفت.
□ بزرگ / کوچک
توپها، حیوانات و ماشینهای اسباب بازی کوچک و بزرگ را در جعبهها یا حلقه ها قرار دهید.
از داستان برای صحبت کردن در مورد کوچک و بزرگ استفاده کنید
سه سوراخ قوسی شکل با اندازههای کوچک و بزرگ متوسط را در روی یک جعبه تغییر کنید و تیله ها را از روی میز به داخل سوراخهای مذکور قل دهید.
N مراقب باشید که مهرههای کوچک از دسترس بچه های خردسال دور باشد.
ضمایر
□ مال من / مال تو
کارتهای تصاویر: کارتها را با استفاده از کلمات مناسبی نظیر این مال تو این مال من با کودک تقسیم نمائید.
کارتها را با هم تطبیق دهید و بگوئید که هر کارت متعلق به کیست؟
این کارت مال تو / این کارت مال من
اسباب بازیها و شیرینها را نیز میتوانید با هم تقسیم نمائید.
همین کار با فنجان هایی که دارای رنگهای مختلفی هستند انجام دهید.
برای هر فرد یک رنگ از مهرهها را اختصاص دهید. با استفاده از مهره ها بند بسازید و سپس بگوئید این مال من رنگش قرمزه / مال تو رنگش آبیه
□ نوبت من نوبت تو
فعالیتهای زیر را بطور نوبتی با کودک انجام دهید:
انداختن لوبیا در داخل سطل
پرت کردن تاس
پرت کردن میلههای چوبی روی زمین
رنگ کردن قسمتهایی از یک تصویر
فشار دادن قورباغه پلاستیکی و جهیدن آن به داخل سطل.
کلمات نمادین
□ صدای بنگ
کوبیدن میخ یا مهره به داخل سطل
کوبیدن دو لگو به هم
کوبیدن روی طبل
□ صدای بیب بیب
یک ماشین را بر روی میز یا کف اتاق حرکت دهید و یا در سوراخی در داخل یک جعبه پنهان کنید. ماشین را بر روی یک جاده کاغذی به حرکت در آورید. ماشین را بر روی بازوی کودک و بالای دست خود به سمت شانه حرکت دهید.
□ کواک کواک
با اردک پلاستیکی در داخل آب بازی کنید.
یک اردک مقوایی را بر روی یک پایه چوبی بچسبانید و آن را از زیر میز به سمت بالا حرکت دهید.
با کودک به اردکها غذا بدهید اشعاری در مورد اردک برای کودک بخوانید.
بازیهای خانوادگی
مامان، بابا و اسم خود کودک
بازیهای نوبت گیری: پرتاب کردن توپ، فوت کردن حبابها، تقسیم کردن شیرینی و میوهها.
تصاویر مجله: تصاویر پدر و مادر و یک کودک را از مجله بیابید و در جعبههای مختلفی قرار دهید.
عکسها: تصاویری از اعضای خانواده و دوستان نزدیک تهیه نمائید و آنها را در داخل یک کتاب بچسبانید. نام هر کس را زیر تصویر خودش بنویسید کتاب را باز کنیدو نام یک را مکرراً بیان نمائید.
عروسکها و آدمکهای اسباب بازی: آنها رابا تصاویر یا اعضای خانواده، مامان، بابا، مامان بزرگ و بچه مطابقت دهید.
پایتهای انگشتی یا دستی: مربوط به زن، مرد، دختر و پسر را جهت بازی انتخاب کنید و یا چهره آنها را روی انگشت خودتان بکشید.
خانه عروسکی بسازید و اعضای خانواده در حالی که از پنجره به بیرون نگاه میکنند بر روی آن ترسیم کنید.
تصویری از یک تراکتور یا ماشین بکشید و تصاویر چهرههای مختلف را در جایگاه راننده آن بچسبانید.
□ آدم
آدمکهای مختلف در اتوبوس یا ماشین قرار دهید و هر بار یکی از آنها را به کودک بدهید.
آدمکهای اسباب بازی را در ظرف یا قوطی پنهان کنید.
یک آدم را بر بالای یک برج قرار دهید و یکی دیگر را در دستانتان پنهان کنید.
اشیاء رایج
□ ماشین
ماشین بازی به شیوههای مختلف فرصتهای فراوانی را جهت بکارگیری این کلمه در طی روز فراهم مینماید.
یک گاراژ اسباب بازی بسازید. یک روش ساده برای ساختن آن بریدن درهای یک جعبه و رنگ کردن آن است. سپس ماشینها را براساس شکل رنگ و اندازه در داخل آن طبقه بندی نمائید.
یک ماشین با استفاده از قطعات لگو بسازید.
عکسهای ماشین را از مجله های مختلف ببرید.
ماشین اسباب بازی را از روی یک سطح شیب دار پایین حرکت دهید و آن را از داخل یک لوله مقوایی عبور دهید.
□ توپ
یک توپ بادی را پر از باد کنید.
توپ پینگ پنگ را فوت کنید.
با یک میله چوبی و یک توپ بازی کنید.
توپ را از نقطهای به نقطه دیگر قل دهید.
توپهای پلاستیکی و خمیری درست کنید.
عکس توپ را بکشید آن را رنگ کنید و با قیچی آنها در بیاورید.
توپها را در اطراف اتاق پنهان نمائید.