بلع موثر فرایندی هست که در آن فرد غذا را به صورت ایمن و کارآمد از دهان به معده منتقل می کند برای اینکه بلع موثر به صورت خوب و با کیفیتی انجام شود باید اندامها، اعصاب و عضلات مختلف با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و یک فرایند بسیار پیچیدهای را طی نمایند اگر بلع موثر به صورت درستی انجام شود آسپیراسیون وجود نخواهد داشت و خطر ورود غذا به راههای هوایی و ریه ها به حداقل خواهد رسید
مراحل بلع موثر
انجام عمل بلع و بلع موثر دارای سه فاز مختلف است که باید به درستی انجام شوند تا این عمل بدون خطر و با کیفیت کامل انجام گیرد
فاز دهانی عمل بلع موثر
در فاز دهانی مواد غذایی باید جویده شود و با بزاق دهان فرد آغشته گردد تا موکوس غذایی درست تشکیل شود و لغزندگی غذا ایجاد شود بعد از این مرحله زبان غذا را به سمت پشت گلو هدایت مینماید.
فاز حلقی بلع موثر
در فاز حلقی بلع زبان غذا را به سمت حلق حرکت می دهد. زبان کوچک به سمت بالا حرکت میکند تا راه بینی را مسدود نماید همزمان با این عمل اپیگلوت به سمت پایین حرکت میکند تا مسیر ورودی غذا به حنجره و راههای هوایی را مسدود کند در ادامه عضلات ناحیه حلق منقبض میشود و غذا را به سمت مری و معده هدایت مینماید.
فاز مروی بلع
در فاز مری بلع موجی از انقباضات عضلانی و حرکات پریستالتیک موکوسهای غذایی تشکیل شده در دهان را به سمت معده می راند
اهمیت بلع موثر
بلع در انسانها نقش اساسی و حیاتی را در حفظ سلامت و تغذیه مناسب فرد دارد اگر عمل بلع به درستی انجام نشود و فرد اختلال بلع داشته باشد او مشکلات زیر را تجربه خواهد کرد. اگر مکانیسم عمل بلع در بدن فرد به درستی اتفاق نیفتد مایعات و غذاها به راههای هوایی خواهند رفت و سبب خفگی فرد خواهند شد
اگر مواد غذایی در حین عمل بلع وارد راههای هوایی و ریه ها شوند بیماریهای ریوی و عفونتهای ریه را سبب خواهند شد. سوء تغذیه و عدم دریافت مواد مغذی کافی از دیگر مشکلاتی خواهد بود که به دلیل بلع نادرست در فرد ایجاد میشود دئیدراتاسیون و نبود مایعات کافی در بدن فرد یکی دیگر از پیامدهای عدم وجود بلع موثر است
چه زمانی باید به دلیل اختلال بلع به متخصص مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن اختلال بلع بهتر است با همکاران فوق تخصص بلع مرکز گفتار درمانی تبریز یاشام در کلینیک اختلالات جویدن و بلع تبریز مراجعه کنید تا آنها بعد از ارزیابی دقیق به شما در مورد نحوه درمان آن اهنماییهای لازم را انجام دهند برای تنظیم وقت با ما تماس بگیرید.
برخی از علائم اختلال در بلع عبارتند از:
تغییر در کیفیت صدا، احساس گیر کردن غذا در گلو، کاهش وزن بدون علت، احساس درد هنگام بلع و خفگی یا سرفه هنگام غذا خوردن از علائم مهم وجود اختلال بلع است.
عوامل موثر بر بلع
عوامل مختلف و متنوعی وجود دارد که میتواند بر روی بلع فرد تاثیر بگذارد یکی از فاکتورهای مهم در اختلال بلع سن است سالمندان نوزادان و کودکان خردسال بیشتر در معرض اختلال بلع قرار دارند. برخی از بیماریهای عصبی و سیستم اعصاب مرکزی روی برق تاثیر میگذارند بیماریهایی چون پارکینسون سکته مغزی اسکلوز جانبی آمیوتروفیک و سرطان ز جمله این اختلالات و بیماریها هستند
جراحیها یکی دیگر از دلایلی هستند که میتوانند سبب ایجاد اختلالات بلع شوند جراحیهای دهان، گردن، حلق و مری از جمله این جراحیها هستند. برخی از داروها نیز میتوانند سبب ایجاد اختلالاتی در بلع شوند داروهایی که سبب خشکی دهان میشوند ممکن است روی بلع تاثیر بگذارند