کلمه میکروسفالی از دو بخش میکرو به معنی کوچک و سفالی به معنی سر تشکیل می شود. این اختلال یکی از اختلال های مرتبط با جمجمه است که در آن مغز در اثر کوچک بودن جمجمه به اندازه کافی رشد نمی کند و مشکلات زیادی را برای فرد به همراه می آورد.
متخصصان گفتار درمانی و کاردرمانی یاشام برای درمان مشکلات افراد مبتلا به میکروسفالی خدمات متنوعی چون گفتار درمانی، بلع درمانی، درمانهای شناختی، کاردرمانی، روانشناسی و مشاوره را ارایه می دهند. برای دریافت مشاورات رایگان با ما تماس بگیرید.
کوچکی سر به وضعیت نورولوژیک خاصی اشاره دارد که در آن اندازه دور سر کودک نسبت به سایر همسالان همجنس خودش به طور بارزی کوچکتر است. طی دوران بارداری، اندازه سر و جمجمه کودک همزمان با نمو مغز بزرگ می شود تا جا برای رشد مغز وجود داشته باشد. اگر جمجمه به اندازه کافی رشد نکند، مغز هم از رشد کافی جا می ماند
این اختلال زمانی اتفاق می افتد که مغز در دوره جنینی به طور کامل رشد نکرده باشد یا اینکه بعد از تولد رشدش متوقف شده باشد. این اختلال می تواند به تنهایی اتفاق بیافتد یا همراه با سایر اختلالات و سندرم ها باشد.
مشکلات و عوارض میکروسفالی
میکروسفالی می تواند بسته به شدت آن مشکلات و عوارض دیگری هم به همراه داشته باشد. کم توانی ذهنی، تشنج، تاخیر در رشد حرکتی و گفتار، مشکل در هماهنگی حرکتی و تعادل، بیش فعالی، جثه کوچک، مشکلات بینایی و شنوایی
مشکلات غذا خوردن مثل مشکل در بلع
توجه داشته باشیم که مشکلات لیست شده در بالا، بر حسب شدت این اختلال متغیر هستند. مثلا بعضی کودکان مبتلا به نوع خفیف، با وجود دور سر کوچک تر از میانگین استاندارد، دارای هوش و عملکرد طبیعی هستند. در برخی از موارد علایمی شبیه علایم اتیسم را از خود نشان می دهند. اما هرچه میکروسفالی شدید تر شود، فرد مبتلا با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم می کند و کم توانی یا عقب ماندگی ذهنی شدید تری را تجربه می کند.
علل میکروسفالی:
علت میکروسفالی در اغلب کودکان مبتلا نامشخص است. بعضی از آنها به خاطر سندروم های ژنتیکی، دچار میکروسفالی میشوند.
۱) از اختلالات کروموزومی که می توانند منجر به میکروسفالی شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندروم داون (تریزومی ۲۱)، سندروم ادوارد (تریزومی ۱۸)، سندروم فریاد گربه.
دلایل دیگر این اختلال می توانند مربوط به وقایع دوره بارداری و جنینی باشندعفونت های خاص (نظیر توکسوپلاسموز، سرخچه و سیتومگالوویروس)، نرسیدن خون کافی به مغز جنین به دلایل مختلف، قرارگیری در معرض اشعه های مضر خصوصا قبل از هفته پانزدهم جنینی، سوءتغذیه شدید یا عدم تغذیه مناسب حین بارداری، فنیل کتونوری کنترل نشده مادر، مبتلا شدن مادر به ویروس زیکا در این دوره و مصرف و مواجهه با مواد خطرناکی مثل الکل، مواد مخدر و مواد سمی.
مصرف الکل در دوره بارداری می تواند به سندروم جنین الکلی بینجامد که احتمال میکروسفالی شدن را بالا می برد یکی دیگر از دلایل میکروسفالی می تواند بعد از تولد روی دهد. در نوزادانی که ملاج یا درز بین استخوان های جمجمه شان زودتر از موعد بسته می شود، صفحات استخوانی جمجمه جلوی رشد بیشتر مغز را می گیرند
گفتار درمانی در میکروسفالی
میکروسفالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش درک زبان
- بهبود تولید گفتار
- توسعه مهارت های بلع
- ارتقای مهارت های ارتباطی اجتماعی
- آموزش استفاده از ابزارهای کمکی ارتباطی، در صورت نیاز
گفتاردرمانگران از طیف وسیعی از روش ها برای کار با افراد مبتلا به میکروسفالی استفاده می کنند، از جمله: - تمرینات: این شامل تمریناتی برای کمک به فرد در یادگیری صداها، کلمات و جملات جدید است.
- فعالیت های بازی: گفتاردرمانگران ممکن است از بازی برای کمک به کودکان در یادگیری مهارت های زبانی در یک محیط سرگرم کننده و جذاب استفاده کنند.
- فناوری کمکی: گفتاردرمانگران می توانند در مورد نحوه استفاده از فناوری کمکی، مانند برنامه های کامپیوتری یا دستگاه های گفتار، برای کمک به افراد در برقراری ارتباط آموزش ارائه دهند.
میزان موفقیت گفتاردرمانی برای افراد مبتلا به میکروسفالی بسته به شدت وضعیت و عوامل دیگر متفاوت است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به میکروسفالی می توانند با گفتاردرمانی مناسب، مهارت های ارتباطی خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشند.
اگر نگران رشد گفتار و زبان فرزند خود مبتلا به میکروسفالی هستید، مهم است که در اسرع وقت با یک گفتاردرمانگر مشورت کنید. گفتاردرمانگر می تواند وضعیت فرزند شما را ارزیابی کند و یک برنامه درمانی ایجاد کند تا به او کمک کند تا به حداکثر پتانسیل خود برسد.
کاردرمانی در میکروسفالی
میکروسفالی اختلالی است که در آن سر فرد کوچکتر از حد طبیعی است. این امر می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عفونت های قبل از تولد، آسیب مغزی و اختلالات ژنتیکی باشد. میکروسفالی می تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات رشدی، از جمله مشکلات حرکتی و عملکردی شود.
کاردرمانی می تواند به افراد مبتلا به میکروسفالی کمک کند تا مهارت های حرکتی درشت و ظریف، هماهنگی و تعادل خود را توسعه دهند. کاردرمانگران با افراد در هر سنی کار می کنند تا به آنها کمک کنند تا در انجام فعالیت های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و نوشتن استقلال پیدا کنند.
اهداف کاردرمانی برای افراد مبتلا به میکروسفالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بهبود مهارت های حرکتی درشت، مانند راه رفتن، دویدن و پریدن
- بهبود مهارت های حرکتی ظریف، مانند گرفتن مداد، نوشتن و بستن دکمه ها
- افزایش هماهنگی و تعادل
- ارتقای مهارت های عملکردی روزمره
- آموزش استفاده از وسایل کمکی، در صورت نیاز
کاردرمانگران از طیف وسیعی از روش ها برای کار با افراد مبتلا به میکروسفالی استفاده می کنند، از جمله: - تمرینات: این شامل تمریناتی برای کمک به فرد در یادگیری حرکات جدید و بهبود مهارت های حرکتی است.
- فعالیت های بازی: کاردرمانگران ممکن است از بازی برای کمک به کودکان در یادگیری مهارت های حرکتی در یک محیط سرگرم کننده و جذاب استفاده کنند.
- فناوری کمکی: کاردرمانگران می توانند در مورد نحوه استفاده از فناوری کمکی، مانند بریس یا واکر، برای کمک به افراد در انجام فعالیت های روزمره آموزش ارائه دهند.
میزان موفقیت کاردرمانی برای افراد مبتلا به میکروسفالی بسته به شدت وضعیت و عوامل دیگر متفاوت است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به میکروسفالی می توانند با کاردرمانی مناسب، استقلال و کیفیت زندگی خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشند.
اگر نگران رشد حرکتی فرزند خود مبتلا به میکروسفالی هستید، مهم است که در اسرع وقت با یک کاردرمانگر مشورت کنید. کاردرمانگر می تواند وضعیت فرزند شما را ارزیابی کند و یک برنامه درمانی个性化 ایجاد کند تا به او کمک کند تا به حداکثر پتانسیل خود برسد.
آموزش و سنجش تحصیلی در میکروسفالی
آموزش و سنجش تحصیلی برای دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی باید بر اساس نیازهای فردی آنها باشد. برنامه های آموزشی باید با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف فردی دانش آموز و همچنین هر گونه ناتوانی جسمی یا حسی که ممکن است داشته باشد، طراحی شوند.
برخی از رویکردهای کلی که ممکن است برای آموزش دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی مفید باشد عبارتند از:
- استفاده از روش های آموزش چند حسی: این شامل استفاده از بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی برای آموزش مفاهیم است.
- تقسیم وظایف دشوار به مراحل کوچکتر: این می تواند به دانش آموزان کمک کند تا احساس غرق شدن نکنند و روی یادگیری تمرکز کنند.
- ارائه فرصت های فراوان برای تمرین: تکرار برای یادگیری دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی ضروری است.
- استفاده از فناوری کمکی: فناوری کمکی می تواند به دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی در یادگیری و مشارکت در کلاس درس کمک کند.
ارزیابی تحصیلی دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی نیز باید فردی باشد. ارزیابی ها باید با در نظر گرفتن ناتوانی های دانش آموز انجام شود و نباید برای مقایسه او با همسالانش استفاده شود.
برخی از روش های ارزیابی که ممکن است برای دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی مفید باشد عبارتند از: - ارزیابی های مشاهده ای: این شامل مشاهده دانش آموز در حین انجام وظایف مختلف و ارزیابی مهارت های او است.
- ارزیابی های استاندارد: اینها ارزیابی هایی هستند که برای اندازه گیری دانش و مهارت های دانش آموزان در زمینه های مختلف استفاده می شوند. با این حال، مهم است که به خاطر داشته باشید که این ارزیابی ها ممکن است همیشه برای دانش آموزان مبتلا به میکروسفالی دقیق نباشد.
- ارزیابی های عملکردی: اینها ارزیابی هایی هستند که توانایی دانش آموز را در انجام وظایف دنیای واقعی اندازه گیری می کنند.
مهم است که به یاد داشته باشید که هر دانش آموز مبتلا به میکروسفالی منحصر به فرد است و نیازهای آموزشی خاص خود را دارد. رویکردی که برای یک دانش آموز بهترین کار را می کند ممکن است برای دانش آموز دیگر کار نکند. مهم است که با معلمان، کاردرمانگران و سایر متخصصان آموزشی دانش آموز همکاری کنید تا یک برنامه آموزشی ایجاد کنید که نیازهای او را برآورده کند.