علائم اوتیسم در کودکان | 10 نشانه شایع 0 تا 3 سالگی که والدین باید بشناسند

اوتیسم یک اختلال دائمی است، اما با مداخلات به موقع و منظم، بسیاری از کودکان می توانند به خوبی در زندگی عمل کنند.

خیر. هر کودکی با استعدادهای متفاوتی متولد می شود. برخی کودکان اوتیسم استعدادهای خاصی دارند، اما این موضوع عمومی نیست.

برخی نشانه ها را میتوان از ۶ تا ۱۲ ماهگی تشخیص داد، اما تشخیص قطعی معمولاً در ۲ تا ۳ سالگی انجام می شود.

در سن یک سالگی، تشخیص قطعی اوتیسم دشوار است، اما برخی نشانه ها می توانند هشداردهنده باشند:
عدم تماس چشمی وقتی اسمشان صدا زده میشود.
واکنش ندادن به لبخند یا صدای والدین.
عدم بلند کردن دست برای خواستن آغوش.
عدم اشاره به اشیاء یا تماشای دیگران با توجه.
📌 نکته: این علائم الزاماً به معنی اوتیسم نیستند، اما ارزیابی توسط متخصص کودکان توصیه میشود.

عدم تماس چشمی یکی از علائم شایع اوتیسم است، اما تنها این
علامت نمیتواند تشخیص قطعی دهد. برخی کودکان بدون اوتیسم هم تمایل کمتری به تماس چشمی دارند.
📌 اگر همراه با سایر علائم (مثل عدم پاسخ به اسم، تکرار حرکات، عدم اشاره) وجود داشته باشد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.

تفاوت اصلی بین تاخیر رشدی و اوتیسم در نوع و الگوی رفتاری است:
کاهش تعامل اجتماعی و ارتباط چشمی وجود دارد
کاهش یا عدم تماس چشمی
واکنش به نام دیر یا ناپایدار ممکن است کاملاً نادیده گرفته شود
تکرار حرکات غیرمعمول رایج (مثل چرخاندن دست)
📌 برای تشخیص دقیق، بهتر است از تستهای استاندارد مثل M-CHAT-R و ارزیابی توسط متخصص استفاده کنید.

بله، بسیاری از کودکان اوتیست میتوانند صحبت کنند، اما ممکن است:
دچار تاخیر در شروع تکلم باشند.
نحوه صحبت کردن غیرطبیعی باشد (مثل تکرار کلمات، لحن پرقدرت).
از کلمات به صورت نادرست استفاده کنند (مثلاً “من” را به جای “تو”).
📌 درمان گفتار و آموزش فردی میتواند به بهبود این مهارتها کمک کند.

تشخیص اوتیسم شامل مراحل زیر است:
ثبت مشاهدات: ثبت علائم مشاهده شده در رفتار کودک.
مراجعه به پزشک عمومی: اولین مرحله برای رد کردن سایر مشکلات.
ارزیابی توسط متخصصین: شامل روانشناس کودک، متخصص رشدی و گاهی نورولوژیست.
استفاده از تستهای استاندارد:
مثل M-CHAT-R، ADOS، CARS.
بررسی حسی و حرکتی: آزمونهای OT (درمان حسی) و درمان گفتار.
📌 تشخیص قطعی معمولاً در سن ۲ تا ۳ سالگی انجام میشود

بهترین زمان برای تشخیص اوتیسم:
علائم اولیه: ممکن است از ۶ ماهگی ظاهر شود.
تشخیص مقدماتی: معمولاً در ۱۸ ماهگی.
تشخیص قطعی: بین ۲ تا ۳ سالگی.
📌 هر چه زودتر تشخیص داده شود، فرصت بهتری برای مداخله و بهبود وجود دارد.

تستهای خانگی (مثل آزمون M-CHAT-R) میتوانند کمککننده باشند، اما:
نه قطعی هستند و فقط یک ابزار غربالگری هستند.
نمیتوانند جایگزین تشخیص متخصص شوند.
نتایج آنها باید توسط متخصص تفسیر شوند.
📌 اگر تست نمره بالایی داد، حتماً با یک متخصص مشورت کنید.

تکرار حرکات بدنی (مانند چرخاندن دست، زانو زدن، چرخیدن) در کودکان اوتیست رایج است و به آن “رفتارهای استریوتایپ” گفته میشود.
این رفتارها میتوانند نشانه ای از:
حساسیتهای حسی
نیاز به تحریک حسی
کنترل محیط
باشند، اما در کودکان غیر اوتیست نیز گاهی دیده میشوند.

علائم اوتیسم در دختران ممکن است
کمتر واضح باشد:
📌 دختران اغلب بهتر از پسران در پنهان کردن علائم اوتیسم عمل میکنند.

خیر. عدم صحبت کردن در سن مناسب میتواند ناشی از:
تاخیر زبانی
مشکلات شنوایی
اختلالات رشدی دیگر
اوتیسم
باشد. تشخیص قطعی نیازمند ارزیابی توسط متخصص است.

کودکان اوتیست ممکن است دچار
حساسیت حسی باشند. این موضوع میتواند شامل:
واکنش شدید به صداهای بلند
اجتناب از محیطهای پر سروصدایی
اضطراب در مواجهه با صداهای غیرمنتظره
باشد. این حساسیت مرتبط با نحوه پردازش اطلاعات حسی در مغز است.

برای ایجاد ارتباط موثر با کودک اوتیست:
با آرامش صحبت کنید و لحن صدایتان را کنترل کنید.
از تصاویر یا نمادها کمک بگیرید (تصویری – Visual Supports).
زمانهای منظم داشته باشید تا کودک احساس امنیت کند.
به مهارتهای خاص او توجه کنید و از آنها حمایت کنید.
با متخصصین همکاری کنید تا برنامه مناسبی برای ارتباط طراحی شود.

اوتیسم میتواند در موارد زیر تأثیر بگذارد:
تعامل با همکلاسیها
پیروی از دستورات
تحمل تغییرات برنامه
تمرکز در کلاس
اما با برنامهریزی مناسب (مثل آموزش انفرادی، محیط آرام)، بسیاری از کودکان اوتیسم میتوانند در مدرسه موفق شوند.

بسیاری از کودکان اوتیست علاقهمند به بازی هستند، اما ممکن است:
نحوه بازی کردن آنها غیرمعمول باشد (مثل تمرکز روی یک قسمت از اسباببازی).
درک نکنند چگونه با دیگران بازی کنند.
نیاز به آموزش مهارتهای اجتماعی داشته باشند.
درمانهایی مثل ABA Therapy میتوانند به بهبود این مهارتها کمک کنند.

حساسیت به لمس یکی از علائم شایع در کودکان اوتیست است و به آن اختلال پردازش حسی گفته میشود. این میتواند شامل:
واکنش شدید به لباسها
اجتناب از دست دادن یا آغوش کردن
تمایل به لمس دائمی اشیاء
باشد. البته این علامت فقط مخصوص اوتیسم نیست.

تمایل شدید به صحبت درباره یک موضوع خاص (مانند ماشینها، عددها، فیلمها) یکی از علائم اوتیسم است.
این رفتار در کودکان اوتیست:
تکراری و متمرکز است.
بدون توجه به واکنش طرف مقابل اتفاق میافتد.
ممکن است باعث اختلال در تعامل اجتماعی شود.
اما در برخی کودکان هوشمند نیز دیده میشود.

بله. کودکان اوتیست با هوش بالا (اغلب به آنها High Functioning Autism یا Asperger گفته میشود):
ممکن است زودتر صحبت کنند.
درس خواندن و یادگیری را بهتر انجام دهند.
ولی همچنان دچار مشکلات اجتماعی و حساسیتهای حسی هستند.
📌 تشخیص آنها ممکن است دشوارتر باشد چون بهتر میتوانند علائم خود را پنهان کنند.

اگر کودکتان:
در سن مناسب صحبت نمیکند.
به اسمش واکنش نشان نمیدهد.
تماس چشمی ندارد.
تکرار حرکات را دارد.
با همسالان تعامل نمیکند.
بهتر است قبل از سن ۲ سالگی با متخصص مشورت کنید.

درمان اوتیسم شخصی سازی شده است و ممکن است شامل:
درمان رفتاری (ABA Therapy):
بهبود مهارتهای اجتماعی و زبانی.
درمان گفتار و شنوایی
درمان حسی و حرکتی (OT)
آموزش والدین کار در مراکز توانبخشی باشد. همکاری والدین در تمام مراحل بسیار مهم است.