نسبت س به ز s/z یک آزمون گفتاری است که برای سنجش اختلال صدا و حنجره کاربرد دارد. با استفاده از آزمون‌های گفتاری و بررسی‌های بالینی می‌توانیم در مورد سلامت تنفس و آوازسازی تصمیم گیری نماییم.
همکاران فوق تخصص گفتاردرمانی و کاردرمانی در مرکز یاشام آماده بررسی دوره ای صدای شما و کسانیکه از صدای خود بصورت حرفه ای استفاده می نمایند هستند برای دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
آزمون‌های رایج گفتاری برای ارزیابی سلامت سیستم تنفس و آوازسازی
آزمون تولید صدا در این آزمون صداهای مختلفی باید توسط آزمودنی تولید شود تا متخصص بتواند قدرت تولید صدا تنفس و کیفیت صدا را مورد بررسی قرار دهد این صداها توسط آزمونگر در اختیار آزمودنی قرار می‌گیرد
در آزمون دیگری از فرد خواسته می‌شود تا متن یا داستانی را بخواند و به سوالات پاسخ دهد تا متخصص گفتار درمانی بتواند روان بودن گفتار لحن و آهنگ را مورد بررسی قرار دهد
آزمون‌های تولیدی دیگر آزمون‌هایی هستند که آزمونگر از آزمودنی می‌گیرد و از او می‌خواهد که کلمات و عبارات خاصی را با دقت تلفظ نماید تا متخصص تولید صداها و ترکیب آنها را مورد ارزیابی قرار دهد.
آزمون‌های زبانی یکی دیگر از آزمون‌هایی است که می‌تواند سلامت تنفسی و سیستم گفتاری ما را مورد بررسی قرار دهد در این آزمون آزمونگر از آزمودنی می‌خواهد که جملات پیچیده و طولانی را تکرار کند یا داستانی را بازگو نماید و بدین طریق متخصص می‌تواند توانایی تولید و درک زبان را بررسی کند
بررسی‌های بالینی برای ارزیابی سلامت سیستم تنفس و آواسازی با نسبت س به ز s/z
معاینه فیزیکی حلق حنجره با استفاده از آینه و آندوسکوپ یا تجهیزات پیشرفته‌ای چون استروپوسکوپی و فریز می‌تواند هرگونه ناهنجاری‌های ساختاری و عملکردی حنجره و تارهای صوتی را به ما نشان دهد.
آزمایش‌های تصویربرداری یکی دیگر از روش‌های بررسی سلامت سیستم تنفسی و آوازسازی است از رادیوگرافی سی تی اسکن ام آر آی ای بررسی دقیق‌تر ساختارهای داخلی حلق و حنجره استفاده می‌شود
آزمایش‌های عملکردی تنفس مانند ارزیابی حجم هوا جریان هوا و سایر پارامترهای تنفسی نیز به ما اطلاعاتی از سلامت سیستم تنفس و آوازه‌سازی ارائه می‌دهد
ارزیابی نسبت س به ز s/z:
یکی از پرکاربردترین ارزیابی‌های عملکردی استفاده از نسبت س به ز s/z یک آزمون گفتاری است است که توسط گفتار درمانگران انجام می‌گیرد و اطلاعات بسیار زیادی را به ما در مورد سلامت سیستم حنجره و آوازسازی به ما ارائه می‌دهد که در ادامه مقاله به بررسی آنها می‌پردازیم.
نسبت س به ز s/z چه چیزی را به ما نشان می‌دهد؟
اطلاعاتی که نسبت س به ز s/z به ما می‌دهد در مورد مکانیزم تولید صدا و برخی از اختلالات گفتاری بسیار ارزشمند است این نسبت به این ترتیب به دست می‌آید که از فرد می‌خواهیم این دو صدا را به صورت مداوم و با همان شدت تولید نماید مدت زمان تولید و کشش این صداها توسط ابزارهای اندازه‌گیری اکوستیکی اندازه گیری می‌شود.
اهمیت اندازه‌گیری نسبت س به ز s/z
با استفاده از نسبت س به ز s/z ما می‌توانیم عملکرد عضلات تنفسی فرد را مورد بررسی قرار دهیم تولید صداهای ممتد و طولانی مانند صدای س و ز نیازمند هماهنگی کنترل شده عضلات تنفسی و جریان هوای تنفسی است بنابراین با به دست آوردن نسبت کشیدن این صداها می‌توانیم هماهنگی عضلات تنفسی و قدرت آنها را مورد ارزیابی قرار دهیم.
با به دست آوردن این نسبت ما می‌توانیم کارایی تارهای صوتی را مورد ارزیابی قرار دهیم کشیدن طولانی مدت این صداها نیازمند ارتعاش مداوم تارهای صوتی است بنابراین این نسبت می‌تواند به ما سلامت و کارایی تارهای صوتی را نشان دهد.
به دست آوردن نسبت س به ز s/z و کاهش نسبت کشیدن صداهای س به ز می‌تواند برخی از اختلالات گفتاری مانند اختلالات تنفسی، نارسایی‌های عصبی عضلانی و فلجی تارهای صوتی را به ما نشان دهد.
گفتار درمانگران با اندازه‌گیری نسبت س به ز s/z را برای پایش پیشرفت درمان مورد استفاده قرار می‌دهند در طول درمان برخی از اختلالات گفتاری ما می‌توانیم با اندازه‌گیری این نسبت اثربخشی مداخلات درمانی مورد استفاده را مورد بررسی قرار دهیم.
عوامل موثر برنسبت س به ز s/z
سن جنسیت سلامت عمومی و آموزش و تمرین می‌تواند بر تغییر این نسبت موثر باشد به طور کلی کودکان نسبت به بزرگسالان کوتاه‌تری دارند مردان نسبت به زنان نسبت طولانی‌تری را نشان می‌دهند. آلرژی‌ها بیماری‌های تنفسی و برخی بیماری‌های دیگر بر نسبت کشیدن این صداها موثر هستند. انجام برخی از تمرینات خاص گفتار درمانی می‌تواند منجر به افزایش نسبت کشیدن صداها شود.
در چه مواردی نسبت کشیدن صداهای س و ز و اندازه‌گیری آنها انجام می‌شود. به طور کلی این نسبت در ارزیابی اولیه گفتار درمانی برای تشخیص و ارزیابی شدت اختلالات گفتاری ثربخشی مداخلات درمانی و پایش پیشرفته درمان و تاثیر عوامل مختلف بر تولید صداها و تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نسبت س به ز s/z سلامت سیستم تنفسی
همان گونه که اشاره کردید صدای س و ز و کشش آنها یکی از پارامترهای ارزیابی عملکرد سیستم تنفسی و دستگاه گفتاری است ما این نسبت همیشه یک عدد ثابتی نیست و برای همه افراد نیز این نسبت ثابت نمی‌باشد.
تفاوت‌های فردی،ابزارهای اندازه‌گیری و هدف اندازه‌گیری باعث می‌شود که یک عدد مشخصی وجود نداشته باشد. عوامل مختلفی چون جنس وضعیت سلامت عمومی سن اندازه و شکل حنجره تمرینات ورزشی میزان آن ر روی مدت زمان کشش صداها تاثیر می‌گذارد ابزارهایی که برای اندازه‌گیری استفاده می‌گردد و روش‌های انجام آزمون می‌تواند بر نتایج به دست آمده از این نسبت تاثیر بگذارد. بسته به اینکه هدف از اندازه‌گیری، ارزیابی سلامت عمومی، تشخیص اختلالات گفتاری یا پایش پیشرفت درمان باشد معیارهای نرمال می‌تواند متفاوت باشد.
عوامل موثر بر نسبت س به ز s/z
قدرت عضلات تنفسی کارایی تارهای صوتی مقاومت راه‌های هوایی و عوامل عصبی بر نسبت کشش صداهای س و ز تاثیر می‌گذارند اگر عضلات تنفسی قوی باشند جریان هوای پایداری برای تولید صدا های طولانی فراهم می‌شود. تارهای صوتی کارآمد و سالم ارتعاشات طولانی‌تری را ایجاد می‌کنند اگر انسداد یا تنگی در راه‌های هوایی وجود داشته باشد بر مدت زمان کشش صداها تاثیر می‌گذارد اختلالات عصبی که بر بوی عضلات تنفسی یا تارهای صوتی تاثیر می‌گذارد می‌تواند باعث کاهش نسبت کشش شود.
نسبت کشش صدای سه به ز یکی از پارامترهای مهم در ارزیابی سلامت سیستم تنفسی و دستگاه گفتاری است اما تعیین اینکه این نسبت طبیعی است یا خیر حتماً باید به یک متخصص گفتار درمانی مراجعه کنید.
نسبت س به ز s/z در اختلالات گفتاری چگونه تفسیر می‌شود؟
همانگونه که قبلاً نیز اشاره گردید نسبت صدای س به ز یک پارامتر مهم در ارزیابی درمان اختلالات صدا است رابطه بین فرکانس‌های این دو صدا و نسبت آن برای ما نشان می‌دهد که سلامت سیستم تنفسی و آوازسازی چگونه است
تفسیر بالینی نسبت س به ز s/z
اگر نسبت کشش صدای س به ز تقریبا برابر یک باشد نشان می‌دهد که بیمار می‌تواند هر دو صدا را با فرکانس‌های مشابه تولید کند.
اگر نسبت صدای س به ز افزایش یافته و بیشتر از یک باشد این نسبت نشان می‌دهد که فرد توانایی‌اش در تولید صدای ز کاهش یافته است و این ممکن است به دلایل ضعف عضلات حنجره، مشکلات عصبی و فلج تارهای صوتی باشد.
نسبت س به ز کاهش یابد و خیلی پایین‌تر از مقدار یک باشد این کاهش نشان می‌دهد که مشکلاتی در تولید صدای سه وجود دارد و این ممکن است به دلیل تنگی مجرای تنفسی یا مشکلاتی در تنظیم جریان هوا باشد.
چه زمانی باید در مورد سیستم گفتاری و تنفسی باید نگران بود؟
اگر این نسبت به طور به طور قابل توجهی کمتر از افراد همسن و همجنس باشد ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل در سیستم تنفسی یا آوازسازی باشد در صورتی که هر یک از علایم زیر را مشاهده کردید حتماً به یک متخصص گفتار درمانی مراجعه نمایید
سرفه مزمن احساس گرفتگی در گلو تنگی نفس هنگام صحبت کردن خستگی زودرس هنگام صحبت کردن کاهش قابل توجه در قدرت یا کیفیت صدا از علایم هشدار دهنده وجود مشکل در سیستم گفتاری یا تنفسی است